در حدیثى از حضرت محمد(ص) میخوانیم: «کسى که کار زشتى را نشر دهد؛ همانند کسى است که آن را در آغاز انجام داده است»؛ میتوانیم مصداق این حدیث را در لایک، بازنشر و گذاشتن کامنت در شبکههای اجتماعی جستوجو کنیم.
همانطور که همه ما میدانیم انسان موجودی اجتماعی است که برای رفع نیازهای خود اعم از مالی و عاطفی نیاز به همنوعان خویش دارد؛ از این روست که هر یک از ما برای خود دوستان زیادی چه در فضای حقیقی و چه در فضای مجازی انتخاب میکنیم.
مسلماً تمام دوستان ما آنچه را که ما به عنوان یک دوست کامل در نظر داریم ندارند و هر یک به نوبه خود نسبت به دیگری در خوبیها و مزایا در شدت و ضعف است.
یکی از وظایفی که در دوستی بر عهده طرفین است و اسلام هم بر آن تأکید بسیاری دارد این است که شخص باید عیبهای دوست خود را عیب خود بداند و چنانچه رفیقاش عیب و زذیله اخلاقی دارد و به او متذکر شود و در صورت توانایی به او کمک کرده تا بتواند آن رذیله را کم کم ترک کند؛ که این کار زیر مجموعهای از نهی از منکر که واجبی بس عظیم است قرار دارد.
تا آنجا که در روایات معتبر اسلامی ارزش این فریضه در مقابل سایر واجبات الهی (اعم از نماز، روزه، جهاد و حج) همچون اقیانوسی در مقابل قطره است.
اما نکتهای که اینجا باید مورد توجه قرار بگیرد این است که گاهی ما در برخورد با این اعمال منفی دوستان خود آن عکس العملی که باید نشان دهیم، نمیدهیم و به این بهانه که اگر چیزی بگوییم او از ما آزرده خاطر میشود؛ نهی از منکر را نادیده میگیریم و گاه علاوه بر اینکه نهی از منکر نمیکنیم با او، همراه هم میشویم.
که به عبارتی این عکس العمل خریدن خشم الهی به ازای رضایت خلق است.
امام حسین علیه السلام نیز در این باره میفرمایند: «لا افلح قوم اشتروا مرضات المخلوق بسخط الخالق؛ رستگار مباد مردمی که با به خشم آوردن خالق، خشنودی مخلوق را می طلبند».
حال اگر بخواهیم این موضوع را در فضای مجازی خود در نظر بگیریم؛ میتوانیم مصداق بارز آن را لایک، بازنشر یا پسند، داغ یا کامنت گذاشتن و هر عمل دیگری که موجب انتشار آن مطلب خلاف شود را در نظر گرفت؛ که در اینجا نیز به همان بهانه سابق از موضعگیری و مخالفت پرهیز میکنیم؛ در حالیکه به وضوح زشتی آن مطلب برایمان محرز است.
این انتشارهایی که برخی از ما به دلیل حفظ دوستیها یا به بهانههای دیگر انجام میدهیم، از سوی دیگر مصداقی برای اشاعه فحشا محسوب میشود؛ که در این باره به نظرم اگر این روایت را فهمیده بودیم هوشیارانهتر از قبل عمل میکردیم: در حدیثى از پیامبر اسلام (صلوات الله علیه) میخوانیم: «کسى که کار زشتى را نشر دهد؛ همانند کسى است که آن را در آغاز انجام داده است».
با توجه به روایت فوق میفهمیم که هر عملی که از ما در انتشار این مطالب سوء صورت بگیرد، ما هم مستقیماً در گناه و معصیت کسانی که آن مطلب را مشاهده میکنند؛ شریک هستیم؛ تا آنجا که در روایات میخوانیم روز جزاء شخص، گناهانی را در کارنامه خود میبیند که خود آن را انجام نداده است؛ ولی به دلیل انجام دیگران در کارنامه او ثبت شده است.
و اما وعدهای که خداوند برای این دسته از افراد در قرآن میهد: «إن الذین یحبون أن تشیع الفاحشه فی الذین امنوا لهم عذاب ألیم فی الدنیا والْاخرة والله یعلم وأنتم لا تعلمون» (نور/19) کسانی که دوست دارند زشتیها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناکی برای آنها در دنیا و آخرت است. حال به نظر شما آیا وقت آن نرسیده؛ که کمی بیشتر در کلیکها و کامنتهای خود دقت کنیم؟